Werkzaam als ervaringsdeskundige in de GGZ is het eigenlijk al duidelijk; ‘Ik heb ervaring in de psychiatrie en weet hoe het is om te worstelen met psychische kwetsbaarheden.’ Logischerwijs krijg ik dan ook vaak de vraag; ‘Waar heb je dan eigenlijk ervaring in? Wat zijn je kwetsbaarheden? En ben je wel volledig hersteld?’ Vragen waar ik tot een aantal jaren geleden, vrijwel zonder gêne antwoord op gaf, komen overeenstemmend met mijn persoonlijke ontwikkeling meer en meer in een ander daglicht te staan. Mijn verstandhouding met mijn kwetsbaarheid is er een van pieken en dalen. Keer op keer daagt mij de vraag: ‘In hoeverre mag ik kwetsbaar zijn?’ Geïnspireerd door Brené Brown ga ik de confrontatie met mijn kwetsbaarheid aan. Niet alleen om dichter bij mezelf te komen, maar ook door mijn zelfstigma’s uit de weg te ruimen en mijn trots om te werken als ervaringsdeskundige opnieuw tot bloei te laten komen.

Eigenlijk worstel ik al heel mijn leven met het al dan niet toelaten van mijn kwetsbaarheden. Al van jongs af aan streef ik naar perfectie, volmaaktheid, moet ik van mezelf zelfstandig en sterk zijn, presteren enzovoorts. Kortom het ‘ideaal plaatje’. Ik vraag zelden iemand om hulp en ruimte voor mijn kwetsbaarheden is er tot het moment dat ik volledig brak eigenlijk nooit geweest. Jarenlang hield ik mijn kwetsbaarheden verborgen en mocht ik niemand iets laten merken, totdat het écht niet langer ging. Mijn breekpunt, was het meest kwetsbare moment in mijn leven, maar tegelijkertijd de aanleiding waarop ik mijn diepst verborgen krachten wist aan te boren. Ik verloor mijn belangrijkste beweegreden ‘zekerheid’ en maakte plaats voor een geheel nieuwe drijfveer in mijn leven, namelijk mijn werk als ervaringsdeskundige.

Pier

Bron

Als beginnend ervaringsdeskundige voelde ik mij sterker dan ooit. Ik kwam vanuit een ontzettend diep en uitzichtloos dal, had een flinke strijd geleverd om hieruit op te krabbelen en was dan ook trots op hetgeen ik hierin had bereikt. Eenmaal in contact met ervaringsdeskundigen overheerste een gevoel van thuiskomen. Wat een verademing! Als ervaringsdeskundige werden mijn kwetsbaarheden niet langer gezien als een ziekte die verholpen moest worden, maar juist als een kracht waarin belangrijke kennis schuilging. Deze veilige omgeving met onbevooroordeelde ervaringsdeskundigen om mij heen, heeft mij de ruimte geboden om mezelf te kunnen ontwikkelen. Eindelijk mocht ik zijn wie ik werkelijk was, mezelf mét mijn kwetsbaarheden, waaraan ik zelfs mijn betekenis kon verlenen! Ik ontdekte persoonlijke krachten en capaciteiten in mezelf, die ik nooit voor mogelijk hield.

Inmiddels werk ik alweer bijna 6 jaar als ervaringsdeskundige in de psychiatrie en heb ik een enorme groei doorgemaakt. Vol overgave probeer ik mensen met een psychische kwetsbaarheid en hulpverleners die hiermee werken te inspireren vanuit de herstelgedachte. Sommigen zien ervaringsdeskundigen als een rolmodel. Ook ik werd gedurende mijn eigen herstel en ontwikkeling tot ervaringsdeskundige geïnspireerd door bekende ervaringsdeskundigen als Patricia Deegan en Wilma Boevink. Mensen die ik op een voetstuk plaatsten door wat zij betekenden voor de herstelbeweging in de zorg. Twee bijzondere mensen waar ik tegenop keek, die mij hielpen nare ervaringen een plek te geven en hoop gaven op de momenten dat ik het allemaal even niet meer zag zitten. Hoewel ik de waarde van ervaringsdeskundige als rolmodel erken, vind ik deze rol ook beangstigend. De last die als beginnend ervaringsdeskundige van mijn schouders viel, wordt naarmate ik in mijn werk groei steeds meer getriggerd.

prikkeldraad

Bron

Mijn interne criticus steekt opnieuw de kop op: ‘Een ervaringsdeskundige moet mensen hoop geven en laten zien dat herstel mogelijk is. Je mag niet meer kwetsbaar zijn, maar moet laten zien dat je krachtig bent!’ Ik wil zo niet denken, want ik weet dat dit niet waar is. Als ervaringsdeskundige heb je namelijk ook een belangrijke rol in het doorbreken van stigma’s. Het delen van kwetsbaarheden kan in dit geval juist van meerwaarde zijn en het onderscheid tussen ziek en normaal verkleinen. Ik weet het maar al te goed, maar toch stel ik mezelf andere eisen. Kennelijk moet ík een of ander supermens zijn, voorbeeldig en navolgenswaardig. Maar voor wie? Voor mezelf, voor cliënten, voor mijn collega’s? Voor mezelf in ieder geval niet. Ik wil juist mézelf kunnen zijn, authentiek en oprecht. In plaats daarvan voelt het bijna hypocriet te doen alsof mijn leven enkel veelbelovend en rooskleurig is. Ook weet ik uit eigen ervaring, dat cliënten vaak niet zitten te wachten op een volmaakt plaatje. Dit werkt juist deprimerend en creëert een beeld van ongenaakbaarheid. En ergens weet ik ook dat collega’s dit niet van mij verwachten. Al jaren krijg ik te horen: ‘Nicole…Grenzen!’

Toch heb ik het gevoel dat ik mezelf nog altijd moet bewijzen. Misschien dat ik ergens mijn jaren van kwetsbaarheid op deze manier probeer in te halen, uit schaamte en schuldgevoel, vanwege de angst nog steeds niet ‘goed genoeg’ te zijn. Maar juist in het najagen van mijn kracht ontmoet ik mijn kwetsbaarheid en ga ik aan mezelf voorbij. Ben ik op zoek naar erkenning? Nee, ik weet als geen ander dat waardering en trots zijn op wie je bent, begint bij de erkenning voor jezelf. (Ik heb er zelfs een boek over geschreven!) Toch lijkt het alsof de voortdurende strijd met mijn kwetsbaarheid mij op een of andere manier blijft achtervolgen. Misschien is deze strijd wel mijn kwetsbaarheid die mij krachtig maakt? En hier ontmoet mijn kwetsbaarheid mijn kracht.

Maar in hoeverre mag ik mijn kwetsbaarheid daadwerkelijk toelaten en omarmen als míjn kracht? Heb ik de moed om imperfect te zijn en mezelf dan nog steeds de moeite waard te vinden? Kan ik dan nog compassie voor mezelf opbrengen? En denk ik er dan nog voor anderen te kunnen zijn? Gelukkig wist Brené Brown mij te overtuigen van wel. Een belangrijke stap hierin is het leren loslaten van wie je denkt te moeten zijn. Pas dan kun je gaan ontdekken wie je werkelijk bent, verbinding maken met je hart en écht jezelf zijn. Maar Brown moedigt aan nog een stapje verder te gaan, namelijk geloven dat je kwetsbaarheid je mooi maakt! Kwetsbaarheid is namelijk ook de broedplaats voor geluk, creativiteit, ertoe doen en liefde. Wanneer ik mijn kwetsbaarheid uit de weg blijf gaan, ontloop ik niet alleen mezelf, maar ontneem ik mezelf ook de gelegenheid om écht gelukkig te zijn, lief te hebben en te verbinden met anderen. We leven in een kwetsbare wereld, mensen zijn afhankelijke wezens en daarin ben ik geen uitzondering. Dus na deze wake up call laat ik vandaag een nieuwe start maken.

Dit ben ik! Kwetsbaar en krachtig tegelijkertijd. Niet volmaakt, maar wel écht. Ik doe mijn best dankbaar te zijn met het leven wat ik heb, in de hoop dat ik ooit onvervalst gelukkig kan en mag zijn. En hier neem ik voor vandaag maar genoegen mee :)
Ik hoop dat JIJ dit ook doet. Want, iedereen is het waard zichzelf te zijn!

Benieuwd naar Brené Brown? Bekijk het onderstaande filmpje en laat je inspireren.